Krzysztof Komeda Quintet:
Astigmatic

Stanisław Gruszczyński, 3.9.2012

Polski jazz lat 60. to bodajże najjaśniejszy punkt w historii naszej muzyki niechopinowskiej. Na skrzyżowaniu rzeczywistości ciemnych lat PRL-u i tęsknoty za kulturą zachodu powstały dzieła, które nie tylko stały się punktem odniesienia dla kolejnych pokoleń, ale więcej - nadal uznawane są za niedościgniony wzór. Słuchając albumu nagranego praktycznie bez prób w jedną noc przed 50 laty, trudno oprzeć się wrażeniu, że od tego czasu w muzyce powiedziano niewiele więcej.

Z archiwum polskiego jazzu

Astigmatic jest szóstą płytą z legendarnej serii Polish Jazz. Legendarnej nie tylko pod względem muzycznym, ale i graficznym. Uważanej (przynajmniej przeze mnie) za szczytowe osiągnięcie rodzimej sztuki okładkowej. Na wydawaną od 1965 roku serię złożyło się 76 krążków (ciach, pełna lista). Większość z nich jest autorstwa Marka Karewicza, jednak charakterystyczną, opartą na Helvetice winietę oraz pierwsze numery zaprojektował Rosław Szaybo. To on jest też autorem tego wydania.

Astigmatic

Zdjęcie Komedy ugraficznione zostało poprzez zastosowanie silnego kontrastu. Wzbogacone o nawiązujące do tytułu tajemnicze trzy litery stanowi główną część kompozycji. Dlaczego róż, zieleń i AAB? Wg słów projektanta "trzeba pogodzić się z tym, że czasami rzeczy nic nie znaczą" (z resztą w reedycji z 1989 kolory uległy zmianie). Opis odważnie skomponowany w górnej części kadru stworzony jest, podobnie jak logo, z różnych wariantów słynnej Helvy (krój ten święcił wtedy jeszcze większe tryumfy, niż teraz, gdy dorwali się do niego wyznawcy ugryzionego jabłka).

Dlaczego okładka stała się legendarna? Oczywiście pociągnął ją album. Jest jednak w niej coś, co wyróżnia ją spośród innych okładek z serii. Może w jakiś trudny do określenia sposób uwidacznia geniusz Szaybo w przeddzień jego międzynarodowej kariery. Może chodzi o idealne dopasowanie do muzyki, bycie jazzy as it could be. A może ludziom po prostu podobają się czarne okładki przedstawiające zjawiska optyczne.

BTW

Bardzo dobry artykuł o Szaybo wyszedł przed miesiącem w Polityce. Naprawdę warto przeczytać.

Źródła:

• K. Dąbrowski, Heavy Metal Profesor, Polityka nr 29/2012
• Polish Jazz. A. Baruch, Krzysztof Komeda. Astigmatic
• Wikipedia. Polskie Nagrania Muza